Danh thắng ruộng bậc thang Hoàng Su Phì (Sơ lược)

Danh thắng ruộng bậc thang Hoàng Su Phì nằm trên địa bàn 6 xã Bản Luốc, Sán Sả Hồ, Bản Phùng, Hồ Thầu, Nậm Ty và Thông Nguyên. Ruộng bậc thang ở đây được đánh giá vào loại đẹp nhất Việt Nam với lịch sử hàng trăm năm khai hoang của bao thế hệ người La Chí, Dao, Nùng. Bà con đã đổ nhiều mồ hôi, xương máu để đổi lấy những thửa ruộng kỳ vĩ uốn lượn theo từng thế núi, thế sông.

Ruộng bậc thang Sán Xả Hồ

Nhắc đến ruộng bậc thang Hoàng Su Phì không thể không nói đến ruộng bậc thang ở hai xã Bản Luốc và Bản Phùng, đây thực sự là một công trình nhân tạo kỳ vỹ khó nơi nào có được. Những thửa ruộng bậc thang nhìn từ dưới lên như những đồng bạc trắng được xếp tầng. Bà con người Nùng, Dao, La Chí sinh sống giữa những cánh đồng “treo” trên lưng chừng núi, trồng lúa nước và cả lúa nương vào mùa khô.

“Đối với người La Chí ở xã Bản Phùng thì ruộng bậc thang không biết được hình thành từ bao giờ. đó là thành quả của cả một quá trình lao động không biết mệt mỏi của bao người, rồi những thửa ruộng ấy được coi là tài sản vô giá truyền từ đời này sang đời khác. Ruộng bậc thang nơi đây ngoài mang lại nguồn giá trị vật chất to lớn còn ẩn chứa nét văn hóa độc đáo của cả một dân tộc”.

Ruộng bậc thang Bản Phùng

Từ trung tâm xã Bản Phùng có thể phóng tầm mắt khắp mọi hướng, đâu cũng là tầng tầng lớp lớp những thửa ruộng bậc thang mùa lúa chín. Ở Bản Phùng đa số là người La Chí, những ngôi nhà sàn lô nhô giữa cánh đồng hiu quạnh, xung quanh ruộng bậc thang kéo dài từ làng này sang làng khác, từ đỉnh núi này sang núi nọ, trải dài xuống tận khe suối. Nhìn từ trên cao ruộng bậc thang như một dải lụa xanh đang tung bay trong gió rộng cả cây số từ đỉnh xuống chân núi.

Được biết, mùa khai phá ruộng của người Dao ở Bản Luốc, Sán Sả Hồ thường bắt đầu ngay sau khi ăn Tết xong, nhưng người La Chí ở Bản Phùng lại khai ruộng vào mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 9 âm lịch. Mỗi dân tộc có tín ngưỡng nông nghiệp, nghi lễ cúng bái, cầu mùa, cầu mưa, mừng cơm mới khác nhau, chứa đựng trong nó là kho tàng văn hóa từng tộc người.

Biên tập: Phương Văn

Continue

Đi Hoàng Su Phì mùa nước đổ

Nếu có ý định đi ngắm ruộng bậc thang ở Hà Giang bạn nên chuẩn bị kỹ lưỡng, bởi cung đường lên các huyện khá xa và nhiều thử thách. Nhiều bạn lựa chọn cách đi ôtô hoặc tàu lên các tỉnh miền núi, rồi thuê xe máy để tiện việc đi lại. Đây cũng là cách khá tiện lợi và không tốn nhiều sức khỏe.

Mảnh đất Hoàng Su Phì, Hà Giang nằm dưới chân đỉnh Tây Côn Lĩnh hùng vĩ mùa nào cũng thu hút đông đảo giới trẻ đặc biệt là mùa nước đổ (tháng 5) và mùa lúa chín (tháng 8, tháng 9). Nằm giữa lưng chừng núi, những thửa ruộng bậc thang Hoàng Su Phì tốt tươi, vàng ươm suốt những sườn núi.

Mùa nước đổ
Ruộng bậc thang xã Thông Nguyên

Di chuyển

Đường lên Hoàng Su Phì chia theo hai ngả, từ đường quốc lộ 2 qua Tuyên Quang đến Hà Giang hay từ phía Bắc Hà (Lào Cai) qua Xín Mần. Đường nào cũng cách Hà Nội khoảng 300km và khó khăn khi di chuyển với con đường ngoằn ngoèo bám theo núi nhỏ hẹp và rất ít phương tiện xe cộ đi lại.

- Nếu đi bằng xe máy các bạn có thể đi theo cung đường: Hà Nội – Hà Giang – Bắc Quang – Tân Quang – Hoàng Su Phì – Xín Mần – Cốc Pài – Lào Cai – Hà Nội.

- Nếu đi bằng ô tô:

Từ Hà Nội, bạn đi xe khách tuyến Hà Nội – Hà Giang. Ở bến xe Mỹ Đình có rất nhiều xe chạy tuyến này. Giá vé từ 260.000 – 300.000 đồng/người. Đến ngã ba Bắc Quang đổi xe đi thêm 58km nữa, bạn sẽ đến thị trấn Vinh Quang – huyện Hoàng Su Phì. Đây là một huyện vùng cao biên giới, nằm ở phía tây tỉnh Hà Giang, ngay dưới chân đỉnh Tây Côn Lĩnh hùng vĩ. Huyện vùng cao này bị chia cắt mạnh bởi nhiều núi đá cao và khe, suối… nên thiên nhiên mang vẻ vô cùng hùng vĩ, tráng lệ, phù hợp cho những ai thích đi bộ ngắm cảnh.

Mùa nước đổ
Ruộng bậc thang xã Bản Luốc

Thông tin du lịch Hoàng Su Phì

Mùa lúa tại Hoàng Su Phì được trồng 1 năm 1 lần. Bạn có thể chọn 1 trong 2 thời điểm sau để đến Hoàng Su Phì, đều là những thời điểm có quanh cảnh tuyệt đẹp: tháng 5 và tháng 9. Tháng 5 là mùa đổ nước, còn tháng 9 là mùa gặt. Giống với những thửa ruộng tại Mù Cang Chải, lúa tại Hoàng Su Phì cũng được trồng trên những thửa ruộng bậc thang. Những thửa ruộng từ chân đến tận đỉnh thung lũng vàng ươm, tựa một vòng xoáy vàng rực rỡ tuyệt đẹp.

Đến với Hoàng Su Phì, bạn sẽ được thỏa sức tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, thư giãn thoải mái trong bầu không khí trong lành với núi rừng trùng điệp và tiếng suối róc rách reo vui. Hoàng Su Phì có 4 làng văn hoá du lịch là: Nậm Hồng, Giàng Thượng, Phìn Hồ và Làng Giang.

Hoàng Su Phì là điểm đến hấp dẫn cho những tour du lịch cộng đồng, đặc biệt là đến với Du lịch Cộng đồng Tây Côn Lĩnh bên dòng suối Thông Nguyên. Giữa khung cảnh rất yên bình và lãng mạn, sự trẻ trung hồn nhiên của những cô gái Tày, Dao sẽ mang đến cho bạn những ấn tượng ban đầu tốt đẹp. Không những thế, đến đây bạn có dịp tìm hiểu về đời sống văn hoá của đồng bào Dao - đồng bào dân tộc chiếm phần lớn dân số ở đây.

Ruộng bậc thang có ở hầu hết các xã, thị trấn trên địa bàn huyện nhưng tập trung phần lớn ở Bản Luốc, Bản Phùng, Thông Nguyên, Hồ Thầu, Nậm Ty, Sán Sả Hồ với tổng diện tích gần 765ha. Từ đây, bạn có thể chinh phục đỉnh Tây Côn Lĩnh, Chiêu Lầu Thi, những địa chỉ nổi danh đang được các bạn trẻ yêu thích.

Sau đây là lộ trình cho các bạn tham khảo. Hành trình xuất phát từ Hà Nội, phương tiện xe máy:

Ngày 1: 

- Đúng 8 giờ xuất phát, chạy theo đường quốc lộ 2 hướng đi thành phố Vĩnh Yên, tiếp tục rẽ phải ra quốc lộ 2C qua Tam Dương – Pha Cày – gặp quốc lộ 37, rẽ trái qua phà Bình Ca lừng danh trong kháng chiến chống Pháp, vào cầu Nông Tiến rồi đi đến Tuyên Quang. 

- Nghỉ ăn trưa trên dòng sông Lô. Ăn xong lên đường, đi theo quốc lộ 2, ngược dòng sông Lô – Tân Yên – Vĩnh Tuy – Bắc Quang – Tân Quang – Qua cổng trời rẽ vào thung lũng Thông Nguyên (xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì).

Thung lũng Thông Nguyên

- Đến nơi thì chiều tối, bạn có thể ngủ tại một nhà nghỉ tại trung tâm xã hoặc từ trung tâm xã đi sâu vào thung lũng thêm 2km đến Bản Giang (Làng Giang) để tận hưởng không gian yên bình với Du lịch Cộng đồng Tây Côn Lĩnh và trải nghiệm không gian sinh hoạt của đồng bào Tày với những homestay tiêu chuẩn. thưởng thức món ăn mát lành hương vị núi rừng. Nếu may mắn bạn có thể tham gia sinh hoạt cộng đồng buổi tối với bà con dân bản.

Đi dạo bên cạnh dòng suối êm đềm trong mát rồi chìm vào không gian yên tĩnh của một thung lũng có một không hai ở Việt Nam.

Ngày 2:

- Sau khi ăn sáng, bạn  rời thung lũng Thông Nguyên lúc 08h30, hành trình đi TT. Vinh Quang huyện Hoàng Su Phì. 

Đây là cung đường thuộc vào loại đẹp nhất Việt Nam, với cổng trời, ruộng bậc thang, bản dân tộc còn giữ được nguyên vẹn những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc: Tày, Nùng, Mông, Dao đỏ, Dao áo dài… Bạn được thỏa sức tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, thư giãn thoải mái trong bầu không khí trong lành với núi rừng trùng điệp, có hoa mơ, hoa mận, nương chè và tiếng suối róc rách reo vui.

- Hành trình : Thông Nguyên => Nậm Ty => Nậm Dịch => TT. Vinh Quang

- Chiều tối, ăn tối ở quán ăn trong thị trấn trung tâm Hoàng Su Phì với những món ngon không thể quên: món cá chép ruộng bậc thang chiên giòn, cải nương chấm nước mắm trứng và rượu thóc Nàng Đôn lâng lâng ngọt nhẹ trong một đêm Su Phì nhiều sương núi…

- Nghỉ đêm tại khách sạn mang phong cách dân tộc ở thị trấn Vinh Quang - thủ phủ huyện Hoàng Su Phì. 

Ngày 3: 

- 6h30 dậy đón bình minh trên phố núi.

- 7h00 trả phòng, đi ăn sáng.

- Lên xe đi thực tế trên cung đường Hoàng Su Phì : TT. Vinh Quang => Bản Luốc => Hồ Thầu => Đỉnh Chiêu Lầu Thi (cung đường xe máy lên khoảng 2200m) và trekking lên đỉnh (2400m) => Nàng Đôn => Cốc Pài (Xí Mần).

Cung đường trên độ cao 2200m

Trên đường có thể dừng lại chụp ảnh, ngắm cảnh. Dân nhiếp ảnh gọi đây là thiên đường của ruộng bậc thang ; nếu may mắn các bạn có thể gặp những biển mây khi lên đỉnh Chiêu Lầu Thi với cung đường trên 2200m.

- Chiều tối đến TT. Cốc Pài chìm đắm trong không gian của một thị trấn treo leo lưng núi.

Ngày 4:

TT. Cốc Pài => Đèo gió (ngắm thác Tiên) => Thôn Chì (Xuân Giang, Quang Bình) Nghỉ đêm ở Thôn Chì rồi Nhổ neo về HN

Thôn Chì là làng văn hóa dân tộc Tày với cảnh sắc thiên nhiên hữu tình ở vùng bán sơn địa bao quanh bởi núi đá vôi, con người thân thiện và chắc chắn các bạn sẽ được thiết đãi nồng nhiệt.

Hoặc có thể tiếp tục hành trình bằng cung đường TT. Cốc Pài => TT. Bắc Hà => Lào Cai => SaPa (Tuỳ Hành Trình của các bạn).

Chuẩn bị:

- Đồ ăn vặt, hoa quả, bánh kẹo các loại bởi đường đi Hoàng Su Phì, Xín Mần vắng vẻ, ít hàng quán. Nếu không chuẩn bị đồ ăn dọc đường, bạn sẽ bị đói. 

- Nước uống, nước ngọt, sữa hộp, café…

- Khăn ướt

- Đồ dùng cá nhân cho 4 ngày.

- Áo ấm, khăn quàng, găng tay, tất chân

- Không mặc váy, không đi giày cao gót mà nên chọn đồ thể thao, giày thể thao để tiện đi lại. 

- Đèn pin, dao nhỏ.

- Máy chụp ảnh, pin, thẻ nhớ, sạc điện…

- Nón mũ, áo mưa mỏng.

- Thuốc men, urgo, băng dính…

- Dây dù để tiện cho chằng buộc,làm dây phơi, buộc màn…

- Túi ngủ rất cần vì ở ghép, vùng cao ẩm ướt, chăn đệm như mơ…

- Thuốc muỗi.

- Và không thể quên quà tặng như quần áo cũ, sách báo, bánh kẹo, tranh ảnh, lịch, đồ chơi trẻ em… để tặng cho những gia đình dân tộc nơi có thể bạn ngủ nhờ qua đêm, hoặc đơn giản chỉ là món quà nhỏ cho cuộc sống vùng cao còn nhiều thiếu thốn.

- Đồ đạc nên buộc gọn bỏ vào túi xách hoặc balô để thuận tiện cho việc mang vác. Không nên đem theo vali.

Một số lưu ý:

- Khi đi bằng xe máy thì chú ý mang theo đầy đủ giấy tờ xe. Xe phải đảm bảo an toàn như: đèn pha, phản quang, phanh…

- Mang theo quần áo ấm vì thời tiết có thể lạnh hơn, nhớ mang theo cả một túi thuốc dự phòng và lựa chọn loại trang phục thoải mái, gọn gàng, phù hợp với điều kiện địa hình vùng núi.

- Tránh những tò mò quá mức đối với người dân tộc địa phương.

Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ: Trung tâm Hướng dẫn Du lịch Hoàng Su Phì

TT. Vinh Quang, Hoàng Su Phì, Hà Giang

Hotline: 0915 030 904

Bài: Huỳnh Thanh Tùng

Biên tập: Trần Văn Phương.

Continue

Bốt Pháp

Đồn Pố Lũng hay còn gọi là Bốt 800, Bốt  Pháp - theo cách gọi của người dân địa phương. Đồn nằm trên ngọn núi thuộc thôn Pố Lũng, thị trấn Vinh Quang, huyện Hoàng Su Phì, với độ cao 800 m so với mặt nước biển đồn có vị trí đặc biệt quan trọng trong việc án ngữ quân sự tại trung tâm huyện Hoàng Su Phì và các xã xung quanh.

Đồn Pố Lũng được thực dân Pháp bắt đầu xây dựng vào cuối năm 1939 đầu 1940 khi chiến tranh thế giới II nổ ra, được xây dựng thành ba khu vực phòng thủ và chiến đấu ở các vị trí và điểm cao khác nhau nhưng lại có mối liên hệ với nhau, các khu vực lô cố được xây bằng đá xít vận chuyển từ dưới các lòng sông suối lên. 

Công việc xây dựng đã tốn rất nhiều xương máu của đồng bào các dân tộc nơi đây. Đồn Pố Lũng là nơi chứng kiến các cuộc chiến đấu anh dũng ngoan cường của quân và dân ta chống lại quân xâm lược và bọn thổ phỉ. Năm 2011, đồn Pố Lũng đã được tỉnh Hà Giang ra quyết định công nhận di tích lịch sử cấp Tỉnh

Biên tập: Phương Văn

Nguồn: TTVHTTDL Hoàng Su Phì

Continue

Lễ cấp sắc của dân tộc Dao

Đây là lễ thức vòng đời của dân tộc Dao đỏ và Dao áo dài của huyện Hoàng Su Phì. Theo quan niệm của người Dao, lễ cấp sắc là một thủ tục không thể thiếu của người đàn ông người Dao bởi chỉ sau khi được cấp sắc thì mới được coi là người đàn ông đã trưởng thành, được làm lễ cúng bái và được giao tiếp với cõi âm. 

Lễ cấp sắc của người Dao có nhiều bậc, bậc đầu tiên là cấp 3 đèn và 36 binh mã; bậc thứ 2 được cấp 7 đèn và 72 binh mã; bậc cuối cùng là 12 đèn và 120 binh mã. Thời gian tiến hành lễ cấp sắc kéo dài từ từ  1 đến 5 ngày. Các nghi lễ chính trong lễ cấp sắc gồm lễ trình diện, gia chủ mổ lợn để tế lễ tổ tiên. 

Trước khi tế lễ, các thầy cúng phải tẩy uế sau đó mới đánh trống mời tổ tiên về dự, thầy cúng làm lễ khai đàn nhằm báo cáo cho tổ tiên biết lý do của buổi lễ. Sau một hồi các thầy khấn, làm các thủ tục, xin âm dương, thần linh, người được cấp sắc sẽ chính thức được đặt tên âm và được công nhận là người đã trưởng, được cả cộng đồng công nhận có đủ uy tín để đảm đương những công việc lớn của gia đình và bản làng.

Biên tập: Phương Văn

Nguồn: TTVHTTDL huyện Hoàng Su phì

Continue

Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì

Tháng 11/2011, Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch đã ra quyết định công nhận di sản văn hóa quốc gia đối với các khu ruộng bậc thang tại 06 xã trong huyện, gồm: Bản Luốc, Bản Phùng, Nậm Ty, Thông Nguyên, Hồ Thầu, Sán Xả Hồ. 

Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì nhìn từ xã Bản Luốc vào mùa gặt

Nơi đây là địa bàn cư trú của đồng bào các dân tộc Nùng, Dao, La Chí có kinh nghiệm sản xuất lúa nước trên những thửa ruộng bậc thang hàng trăm năm qua. Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì không những mang giá trị về mặt vật chất mà còn mang nhiều giá trị về lịch sử, văn hoá và giá trị thẩm mỹ cao. Những thửa ruộng bậc thang nơi đây không chỉ là tư liệu sản xuất mà còn là minh chứng rõ ràng nhất về lịch sử cư trú từ bao đời nay của đồng bào các dân tộc trên vùng đất Hoàng Su Phì.

Bức tranh ruộng bậc thang xã Sán Xả Hồ

Ruộng bậc thang xã Bản Luốc

Ruộng bậc thang xã Thông Nguyên

Một góc ruộng bậc thang xã Hồ Thầu

Biên tập: Phương Văn

Nội dung Từ TTVHTTDL huyện Hoàng Su Phì

Ảnh: Hữu Thông

Continue

Lễ cúng thần rừng.

Với đồng bào Nùng ở Hoàng Su Phì, đây chính là lễ cúng Đống Trư (Tức là thần rừng), lễ được tổ chức vào dịp tháng giêng hàng năm là nhân vật đã có công hy sinh cứu giúp dân làng thời xa xưa.

Trong một lễ cúng thần rừng của người Nùng - Hoàng Su Phì

Thông thường, lễ cúng rừng được tổ chức tại các thôn bản nhưng tại một số xã như: Pờ Ly Ngài, Pố Lồ cứ 3 năm lại được tổ chức quy mô toàn xã. Trong các lễ thức cũng như các bài cúng ẩn chứa những di vết của tín ngưỡng nông nghiệp canh tác nương dẫy. Thời gian tổ chức: Vào tháng 3 âm lịch hàng năm.
Ngoài ra lễ cúng rừng còn được phổ biến trong khắp cộng đồng các dân tộc ở Hoàng Su Phì. Người Dao đỏ hay Dao áo dài còn có những khu rừng cấm tôn nghiêm, nơi mà không ai được vào chặt cây hay khai thác.

Đền thờ thần rừng của người Dao áo dài

Phương Văn

Nguồn: TTVHTTDL huyện Hoàng Su Phì

Tìm hiểu văn hóa các dân tộc Hoàng Su Phì

Continue

Những con đường đến Hoàng Su Phì

E     Đến Hoàng Su Phì bằng đường bộ thông qua con đường độc đạo từ cửa ngõ phía Đông Nam: TL177 - Tỉnh lộ 177 nối TT. Vinh Quang, huyện Hoàng Su Phì với TT. Tân Quang, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang tại điểm giao cắt với Quốc lộ 2; đây cũng là điểm bắt đầu của TL177. Tỉnh lộ 177 là con đường giao thông huyết mạch của huyện Hoàng Su Phì.
E Tiếp cận từ cửa ngõ phía Tây: TL 178 - Nối liền TT. Vinh Quang, huyện Hoàng Su Phì với TT. Cốc Pài, huyện Xí Mần và TT. Yên Bình, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang tại điểm giao cắt với Quốc lộ 279. Từ cửa ngõ này bạn cũng có thể và nên đi từ phía Bắc Hà - Xí Mần - Hoàng Su Phì.

Qúy khách cũng có thể tiếp cận Hoàng Su Phì từ những con đường mạo hiểm khác: 

E Phía Đông Bắc, từ cửa khẩu Thanh Thủy, Hà Giang đi xã Lao Chải, huyện Vị Xuyên đến xã Thèn Chu Phìn, huyện Hoàng Su Phì theo cung đường biên giới Việt-Trung. 
E Phía Tây Nam, từ xã Quảng Nguyên, huyện Xí Mần đi xã Hồ Thầu, huyện Hoàng Su Phì.
E Phía Nam, từ xã Tân Trịnh, huyện Quang Bình, Hà Giang (trên Quốc lộ 279) đi xã Xuân Minh, huyện Quang Bình đến xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì. Đây là cung đường khá đẹp giúp bạn tiếp cận đến thung lũng Thông Nguyên, nơi có Du lịch Cộng đồng Tây Côn Lĩnh, hay PanHou resot tại xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì.

Continue

Người Dao đỏ

Cộng đồng người Dao đỏ ở Hoàng Su Phì...

Ảnh: Phương Văn

Continue

Hội chọi Dê

Chọi dê truyền thống đã được xã hội hóa và trở thành một lễ hội thường niên

Continue

Phiên chợ vào hè

Chợ phiên Su Phì mang một vẻ đẹp khá bí ẩn. Do vị trí cách khá xa những con đường huyết mạch, chợ Su Phì còn giữ được những vẻ đẹp truyền thống độc đáo và đặc sắc. Phiên chợ là sự tụ họp của hơn 6 sắc tộc, với màu chàm bí ẩn làm chủ đạo của người Nùng, người Tày, người Dao áo dài,... xen lẫn sự sặc sỡ của người H'mông tạo nên sức cuốn hút riêng có.

Loạt ảnh ghi lại những điều bình dị trong phiên chợ ồn ào miền Tây núi đất Hà Giang

Cụ bà người H'Mông nhiều sương gió

Với đôi "khuyên tai"đầy quyến rũ

Nụ cười của bà mẹ Nùng

Của cậu bé Nùng nữa

Hay những cử chỉ âu yếm như thế này có thể làm sao xuyến bất cứ ai

Chiếc khăn cuốn đầu

Hay những đồ trang sức từ Bạc của các chị các mẹ

Khiến đám anh tài phải ẩn khuất

Và nụ cười của những cô những chị người Tày đang làm cho cái nắng đầu hè thêm gay gắt !!

 Bài và ảnh: Phương Văn

Continue